Skip to main content

Featured

अब्दालीचा पुत्र आणि कश्मीरी पंडिताची सत्वपरीक्षा...

  कश्मीर भूमीमध्ये अनेक सत्तांतरे घडून आली ज्यामुळे तेथील धार्मिक वातावरण सतत बदलत राहिले. येथील मूळ हिंदू कश्मीरी पंडित बऱ्याचदा धार्मिक अत्याचाराने छळले गेले तरी ते विविध राजवटींमध्ये आपल्या बुद्धी कौशल्याच्या जोरावर विविध सरकारी हुद्यांवर केवळ नियुक्तच झाले नाहीत तर आपले धार्मिक स्वातंत्र अबाधित ठेवण्यात यशस्वी ठरले. काळातील बदल ओळखून त्यांनी फारसी भाषा अवगत केली. मोगलांच्या राजवटीमध्ये अकबराच्या काळात काश्मिरी पंडित प्रशासकांच्या हुद्यांवर काम करीत होते. काश्मीरचा प्रतिष्ठित अधिकारी आदित्य भट्ट होता. नूरजहांचा संरक्षक अधिकारी नेहरू नावाचा काश्मिरी पंडित होता. त्याने महाबतखानाच्या बंडातून जहांगीर आणि नूरजहाँ याची सुटका करविली. औरंगजेबाच्या काळातही महेश शंकरदास पंडित हा काश्मीरमध्ये मोठ्या पदावर होता. औरंगजेबानंतर काश्मिरी पंडित चांगल्या जागांवर काम करीत राहिले. अहमदशहा अब्दालीच्या काळापासून काश्मीरमध्ये अफगाणांची राजवट सुरू झाली. पण फारसीवरील प्रभुत्व आणि विद्वत्ता ह्यांच्या बळावर ह्या पंडितांनी अफगाण दरबारातही आपले वर्चस्व टिकवून ठेवले होते. काश्मीरच्या सुभेदारांचे मुख्य सल्लागार क

वाशीम जिल्ह्यातील ब्रिटिश स्थापत्यच्या आठवणी...





मित्रांनो, वाशिम, मेहकर व कारंजा ही ब्रिटिशकालीन शहरे. ब्रिटिशकालीन कारंजा मेहकर या तत्कालीन डाक मार्गावरील एक डाग घर (rest house) म्हणजे चांडस येथे असलेली ब्रिटिश कालीन इमारत होय. 

ब्रिटिश अधिकाऱ्याच्या प्रवास मार्गातील या प्रशासकीय दप्तरात प्रशासकीय कामाबरोबर राहण्याची सोय होत असे.

मालेगाव वाशिम रोडवर सुद्धा अमानी तसेच मालेगाव अकोला रोडवर मेडशी येथेही डाग घर इमारती होत्या. पण त्यापैकी मेडशी येथील इमारत संपूर्ण नामशेष झाली असून अमानी येथील इमारत नष्ट होण्याच्या मार्गावर आहे. अमानी येथील इमारतीत बरीच वर्षे पोलिस परिवहन अधिकारी कार्यालय होते. अशा या इमारती काही काळ सार्वजनिक बांधकाम खात्या करिताही वापरण्यात आल्या. मात्र भारतीय दप्तरांच्या जाण्यानंतर तेथील वर्दळ संपली आणि फक्त इतिहास उरला.

प्रस्तुत वास्तू प्रशस्त उंच आणि तत्कालीन ब्रिटिश प्रशासन स्थापत्यची आठवण करून देते. लाकडी छताची उंच दालन, दगडी चौकोनी तळखड्यावर लाकडी खांब अशी इमारतीची वैशिष्ट्ये. इमारतीच्या मागे खंड अवस्थेत काही खोल्या व चर्च सदृश्य इमारत बघायला मिळते.

मेहकर जात असताना बऱ्याचदा हटकून नेहमीच या इमारतीकडे मी बघायला जातो. दरवर्षी ढासळत जाणारी तिची अंगे आता पार संपण्याच्या मार्गावर आहेत.

असो ब्रिटिश स्थापत्याची आणि प्रशासकीय व्यवस्थेची साक्ष देणारी इमारत प्रतीक्षेत आहे मातीच्या मिठीत जाण्यासाठी..! शेवटी इतिहास आहे, कधी वाचून तर कधी अनुभवून जगण्याचा..! आणि इतिहास ब्रिटिशांचा असला तरी काय झालं माती तर आमची आहे.!

-प्रा रवि आत्माराम बाविस्कर

।।फक्तइतिहास।।





#faktitihas, #washim

वाशीम जिल्ह्यातील ब्रिटिश कालखुना- जेव्हा थडगं बोलू लागतं..

वाशीम जिल्ह्यातील ब्रिटिश कालीन बंगला





Comments

Followers चला माझ्यासोबत इतिहासाच्या वाटेवर..

Popular Posts