Skip to main content

Featured

अब्दालीचा पुत्र आणि कश्मीरी पंडिताची सत्वपरीक्षा...

  कश्मीर भूमीमध्ये अनेक सत्तांतरे घडून आली ज्यामुळे तेथील धार्मिक वातावरण सतत बदलत राहिले. येथील मूळ हिंदू कश्मीरी पंडित बऱ्याचदा धार्मिक अत्याचाराने छळले गेले तरी ते विविध राजवटींमध्ये आपल्या बुद्धी कौशल्याच्या जोरावर विविध सरकारी हुद्यांवर केवळ नियुक्तच झाले नाहीत तर आपले धार्मिक स्वातंत्र अबाधित ठेवण्यात यशस्वी ठरले. काळातील बदल ओळखून त्यांनी फारसी भाषा अवगत केली. मोगलांच्या राजवटीमध्ये अकबराच्या काळात काश्मिरी पंडित प्रशासकांच्या हुद्यांवर काम करीत होते. काश्मीरचा प्रतिष्ठित अधिकारी आदित्य भट्ट होता. नूरजहांचा संरक्षक अधिकारी नेहरू नावाचा काश्मिरी पंडित होता. त्याने महाबतखानाच्या बंडातून जहांगीर आणि नूरजहाँ याची सुटका करविली. औरंगजेबाच्या काळातही महेश शंकरदास पंडित हा काश्मीरमध्ये मोठ्या पदावर होता. औरंगजेबानंतर काश्मिरी पंडित चांगल्या जागांवर काम करीत राहिले. अहमदशहा अब्दालीच्या काळापासून काश्मीरमध्ये अफगाणांची राजवट सुरू झाली. पण फारसीवरील प्रभुत्व आणि विद्वत्ता ह्यांच्या बळावर ह्या पंडितांनी अफगाण दरबारातही आपले वर्चस्व टिकवून ठेवले होते. काश्मीरच्या सुभेदारांचे मुख्य सल्लागार क

सातशतक ग्रंथातून रामस्तुती..



सातशतक या दिव्य ग्रंथाची रचना करताना छत्रपती शंभुराजे म्हणतात..

सीता पग नष चंद की भजि कै संभ समाज ।

सातशतक ग्रंथहि रच्यो,संतन के हित काज ॥

अर्थात: सीतेच्या चरणाच्या नखचंद्रास आराधून शंभु राजांनी समाजाच्या व साधूसंताच्या हितासाठी सातशतक ग्रंथाची निर्मितीकेली आहे. शंभुराजे म्हणतात की माझे मन संताच्या हितासाठी भ्रमर झाले आहे.

मो मन मधुकर संत हित भऱ्यो ग्रंथ रसविंद ।

चित्रकूट के सिर्लान जे फूल पग अरविंद ॥

अर्थात छत्रपती शंभुराजे म्हणतात: 

यात चित्रकुटमधील प्रभु राम, सीता आणि लक्ष्मण यांच्या पवित्र चरणाच्या प्रभावाने जे पारिश्रमिक फूल तेथील दगडावर फुलले तोच हा प्रेम रस होय.

सो रस पाइ छके महा सनकादिक सुक सेस ।

संभराज षगराज ,मुनि ,गिरजा ,गिरा गणेश ॥

अर्थात छत्रपती शंभुराजे म्हणतात: तो रस प्राशन करून शुक्राचार्य, शेषदेव, सनकादिक मुनि तसेच खगराज गरूड, गिरीवरकन्या पार्वतीदेवी, सरस्वती, गणेश तसेच शंभुराजे संतुष्ट झाले.

उपालंभ कहि विनैकहि, जगत सीष कहि ध्यान ।

बह्म निरूपम कुछ कहरो,जाते बाढत ग्यान ॥

अर्थात छत्रपती शंभुराजे म्हणतात:  उपहासात्मक बोलण्यापेक्षा जगाच्या शिकवणुकीकडे माझे लक्ष आहे. काही ब्रह्मनिरूपणात्मक सांगण्याची माझी इच्छा आहे, त्यामुळे ज्ञानवृध्दिही वाढते.

- छत्रपती शंभुराजे कृत सातसतक

छत्रपती शंभूराजांच्या अंतकरणातील दिव्य भाव या शब्द रूपाने प्रकट होतात. यातून एका वीर योद्धाच्या अध्यात्मिक मनाची थोरवी प्रकटते.

।।फक्तइतिहास।।

Comments

Post a Comment

... मग कशी वाटली पोस्ट

Followers चला माझ्यासोबत इतिहासाच्या वाटेवर..

Popular Posts